جمعه ۲۴ اسفند ۱۴۰۳
به گزارش مجله خبری تپور؛ پنجمین فصل از برنامه «ساعت بیست و چهار و یک دقیقه»، با حضور کارشناسان، دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی) و خانم دکتر سمانه جلیلی صدرآباد (استادیار شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران) به بحث درباره «قدرت شناختی، زنان و نقش‌آفرینی و نقش سازی در عرصه‌های مختلف» می‌پردازد.
علیرضا داودی، کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی گفت: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که دررابطه‌با بحث زنان با تعریف مبنایی که در برنامه‌های مختلف تحت عنوان قدرت مؤثر شناختی داشتیم، مکانیزم حرکت این قدرت مؤثر برای رسیدن به نتیجه است. هرچند در حوزه شناختی، نتیجه در ذیل طراحی مسیر حرکت اتفاق می‌افتد؛ اما اگر بخواهیم جزئی‌تر به آن بنگریم و به موضوعات آن را تبدیل کنیم یکی از مهم‌ترین نتایجی که حاصل می‌شود بحث نقش‌آفرینی و نقش سازی زنان در عرصه‌های مختلف است، هم نقش‌هایی که می‌توانند بسازند و تنفیذ کنند و هم نقش‌آفرینی‌هایی که می‌توانند در ذیل این پروسه ایفا کنند. زمانی که صحبت از قدرت مؤثر شناختی می‌شود منظور میزان ضریب درک فزاینده از نقش‌های تکامل‌بخش در جامعه است، هراندازه این نقش‌ها نزدیک به ادبیات، رفتار و گفتمانی باشد که جامعه برای ارتقا به آن نیاز دارد قاعدتاً سازه‌ها دقیق‌تر و حیاتی‌تر می‌شوند و هراندازه فاصله افزایش پیدا کند در نتیجه سردرگمی در جامعه نیز دچار افزایش خواهد شد.
وی در ادامه با تأکید بر این که زن به‌مثابه قدرت مؤثر شناختی هم می‌تواند خاستگاه تکاملی منبعث از نقش‌آفرینی‌هایی که ایجاد می‌کند باشد و هم می‌تواند عاملی برای فاصله پیداکردن جامعه باشد، افزود: این جا دو دیدگاه روش حرکتی بر مبنای مفاهیم سنتی و روش حرکتی بر مبنای مفاهیم مدرن مطرح می‌شود، اگر بخواهیم دیدگاه سومی را هم اضافه کنیم می‌توان گفت اگر پایه‌های مستحکم سنتی و روش‌های جدید مدرن را بر هم منطبق کنیم، افزایش ضریب و قدرت اثربخشی قاعدتاً بیش‌تر خواهد شد. زنان باتوجه‌به طیف‌بندی‌های مسئولیتی و نقش‌آفرینی که در جامعه دارند می‌توانند ده‌ها برابر مردان روی این نقطه تمرکز داشته باشند و به آن برسند به همین دلیل است که می‌توانند مؤثر در ساختن یا مؤثر در تخریب سازه‌ها تلقی شوند که حدفاصل بین این دو، مفاهیم بسیار عمیقی است.
سمانه جلیلی صدرآباد، استادیار شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران با بیان این که زنان نقش‌های مختلفی را بنا بر جایگاهشان در زندگی ایفا می‌کنند و زمانی که وارد جامعه می‌شوند نقش‌های مختلف دیگری را نیز در کنار این نقش‌ها می‌پذیرند، خاطرنشان کرد: این که ارتباط بین این نقش‌ها چگونه باشد و چگونه می‌توانند تأثیرگذار باشند و تعامل و تکامل را با هم به وجود آورند اهمیت بسیاری دارد. در این میان نقش‌هایی که با نگاه مدلیستی باتوجه‌به ویژگی‌های جامعه مدرن اضافه می‌شوند می‌بایست در راستای تکامل نقش‌های سنتی و بر پایه نقش‌های مدرن باشند، زمانی که نقش‌های مختلف را در کنار یکدیگر با درنظرگرفتن ارتباط مؤثر بین آن‌ها در نظر می‌گیریم اگر بتوانند به سمت تکامل بروند، قدرت تأثیرگذاری بالایی خواهند داشت.
این استادیار شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران در ادامه افزود: زمانی که صحبت از شهر می‌شود اولین نکته‌ای که به ذهنمان می‌رسد، مسئله محیط محور بودن به‌مثابه آرامش بخشی است که از طریق عوامل محیطی، اجتماعی، اقتصادی و همه عواملی که در هم‌کنش مناسب با یکدیگر هستند، رخ می‌دهد. قاعدتاً کسانی که می‌خواهند محیط شهری را طراحی کنند هم می‌بایست درکی از آرامش داشته باشند و هم نسبت به آسایش شناخت داشته باشند که در کنش گری متقابل مثبت بتوانند این محیط را برای شهروندان ایجاد کنند. از جمله شاخصه‌های یک شهرساز باتوجه‌به پیچیدگی شهری مشارکت در تیم است، در هر تیم معمار، اقتصاددان و شهرساز همه افرادی که بر شهر تأثیرگذار هستند می‌بایست حضور داشته باشند. در شهر بزرگی مانند تهران عملاً شهروندان از آسایش و آرامش مناسبی برخوردار نیستند چرا که برنامه‌ریزی درست شهری در این استان وجود ندارد. این اختلال زمانی که عمیق شود دیگر نمی‌توان حتی در جایگاه یک شهرساز برای آن چاره‌جویی کرد و اگر هم امکان‌پذیر باشد هزینه بسیاری لازم دارد که دیگر برای جامعه صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی با اشاره به این که در حوزه زنان نیز طراحان بالاخص زمانی که زن را به‌مثابه کالا قدرتمند نه قدرت مؤثر شناختی معرفی می‌کنند، گاها زنان را به نقطه‌ای رساندند که اساساً نه آن زن موجب آرامش محیط و نه موجب آسایش سیستمی است، گفت: زمانی که می‌گوییم به این نقطه رسیدیم همان گونه که راجع به منطقه شهری تهران مستأصل هستیم، راجع به زنان نیز دچار استیصال شده‌ایم و اگر بخواهیم به این حوزه برگردیم می‌بایست نقش‌آفرینی جدیدی را برای زنان کنیم.
جلیلی افزود: در ارتباط با نقش‌آفرینی زنان باید به این پرداخت که ویژگی‌های در نظر گرفته برای زنان بسیار سطحی و پیش‌پاافتاده است و با توانایی حقیقی زنان متفاوت است، باید در زنان این خودباوری را ایجاد کنیم که توانایی آنان بسیار فراتر از چیزی است که برای آنان تبیین شده است. به همین دلیل است که طراحی برای زن به‌مثابه قدرت شناختی می‌بایست توسط نهاد و افرادی صورت بگیرد که فهم مناسبی نسبت به این توانایی دارند و متخصص در این حوزه هستند. یکی از بزرگ‌ترین ایراداتی که در مواجهه با زنان در ایران وجود دارد این است که همه افراد خود را صاحب‌نظر در حوزه زنان بدون هیچ تخصص و شناختی می‌دانند. آن جایی که می‌خواهند قدرت مؤثر شناختی زنان را تبدیل کنند، اعوجاج وجود دارد و آن پرورش موردنیاز برای تبدیل زنان به قدرت موثرشناختی صورت نمی‌گیرد، به همین خاطر سراغ کارکرد‌های دم‌دستی زنان می‌روند.
وی در ادامه با بیان این که در یک شهر نیز مانند این قضیه را می‌بینیم که اگر در یک شهر کاربری‌های مختلفی که هرکدام عملکرد خاص خود را دارند اگر نتوانند در جامعه تأثیرگذار باشند، مفید واقع نخواهند شد و کارکرد اصلی خود را در شهر نخواهد داشت. زمانی که از زن باتوجه‌به کارکرد‌ها و نقش‌های مختلف صحبت می‌شود اگر یکی از این‌ها انجام شود؛ اما مطابق با عملکردی که در سطح کل از او انتظار می‌رود صورت نگیرد عملاً انگار کاری انجام نشده است.
داودی با اشاره به این که جامعه‌ای که قدرت تعریف ندارد یا به شیوه اشتباهی این توانایی را تعریف می‌کند در هر دو حالت اصالت این قدرت مؤثر را منحرف می‌کند، گفت: این انحراف دو پیوست خواهد داشت، اتفاق نخست این که سطح نیاز‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد و اتفاق دوم آن است که زنان را محدود به خواست‌هایی ضد خودشان می‌کنند همانند اتفاقات اخیر مانند خواست کشف حجاب و این به معنای متوقف کردن زنان در عاریه‌ترین و سخیف‌ترین خواستهای که می‌تواند وجود داشته باشد این به معنای انحراف صددرصد از نقطه تکاملی‌ای است که زن می‌تواند به آن برسد.
این استادیار شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران افزود: منحرف‌کردن زنان و هدایت آنان به حداقل خواسته‌هایی که برای او در نظر می‌گیرند، می‌تواند نقش و کارکرد‌های اساسی زنان را تغییر دهد یا بی‌اثر کند و به سمتی زنان را ببرند که جایگاه مناسب و درخور آنان نباشد. مهم این است که زنان کشورمان جایگاه خود را بشناسند و بر اساس آن پیش بروند و حوادث و اتفاقات روی آنان تأثیرگذار نباشد؛ اما عوامل بیرونی نیز در این مسیر تأثیرگذار است اگر شبکه‌سازی وجود داشته باشد برای فردی که می‌خواهد در این راه قدم بردارد شرایط را آسان‌تر می‌کند. باید تفهیمی صورت بگیرد تا سطح توقع زنان از خودشان بالاتر برود و انتظار جامعه نیز از آنان بیش‌تر شود یک فرد فرهیخته بیش از دیده‌شدن خروجی کارش به دنبال مفید واقع‌شدن آن خروجی است.
داودی در ادامه گفت‌وگو عنوان کرد: زمانی که فردی که تخصص شهرسازی ندارد و صرفاً بر اساس تجربه به این حرفه ورود می‌کند در نتیجه شهر عاری از روح ایرانی، اسلامی و شرقی می‌شود. در حوزه برنامه‌ریزی برای زنان نیز زمانی که تخصص وجود نداشته باشد عاری از روح مادری، دختری و همسری می‌شوند، بنابراین همه چیز مصنوعی می‌شود. این رفتار مصنوعی با این قدرت شناختی مؤثر جامعه را به سمت تکامل پیش نمی‌برد بلکه می‌تواند در سطح غیر تکامل‌یافته در عرض گسترش دهد. دیگر ما با زن به‌عنوان قدرت مؤثر شناختی سروکار نخواهیم داشت؛ بلکه به‌عنوان سوژه‌ای عملیاتی در نزد رسانه‌ای مانند بی‌بی‌سی طرف خواهیم بود. زنی که می‌توانست نقش‌های متفاوت و مؤثر ایجاد کند تبدیل به معضلی علیه خودش شده است، خود به‌مثابه شخص با خود به‌مثابه جمع زنان معنای متفاوتی دارد.
این استادیار شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران در ادامه با بیان این که اگر نگاه افراد آن‌قدر افول پیدا کند که تصور و باور کنند با آزادی می‌شود به سمت مدرنیته و توسعه‌یافتگی رسید در اصل توانمندی‌ها و قدرت‌های افراد را محصور به مواردی کرده‌ایم که ارزش مؤثری ندارند، گفت: در مقایسه دوران قبل از انقلاب با بعد از انقلاب می‌بینیم که به‌واسطه همین پوشش و معطوف شدن فکر و ذهن به اهداف موفقیت‌های بیش‌تری کسب شده است. این که افراد را به این سمت سوق بدهیم که آزادی را هدف قرار دهند بیش‌تر چیزی شبیه سرگرم‌کردن آنان است.
داودی افزود: زمانی فرد نتواند به‌درستی از ذهنش استفاده کند و جامعه نیز به او یاد نمی‌دهد که از توانمندی‌هایش به‌درستی استفاده کند و برنامه‌ریز توانایی رساندن فرد به نقطه تکامل را ندارد و خود فرد نیز توقع حداقلی از خود دارد نه می‌تواند خود را به‌عنوان زنی به مقابله قدرت شناختی مؤثر تعریف کند و نه می‌تواند زندگی کند. اگر جامعه اندکی در خصوص چگونگی زن بودن، درست زندگی‌کردن و آزادی بر اساس حداکثر خواست و نیازی که منجر به تکامل شود داشته باشد، شاید بهتر بتواند قدرت مؤثر خود را به رخ همگان بکشاند. جلیلی در انتهای گفت‌وگو با بیان این که اگر یک زن ویژگی‌ها و پتانسیل‌های خاص خود را در نظر بگیرد و به بهترین نحو آن‌ها را تا رسیدن به تکامل ارتقا دهد، می‌تواند این قدرت را پیدا کند که تأثیرگذار در جامعه باشد، گفت: زمانی که زنان بتوانند به این سمت بروند که فردی تأثیرگذار، نقش‌آفرین و نقش ساز شود در اصل به برترین تعریف از خود رسیده‌اند.
برنامه ساعت بیست و چهار و یک دقیقه با بررسی تاریخچه علوم‌شناختی و کاربردهای آن در حوزه‌های مختلف و شباهت و تفاوت‌هایی که با حوزه‌های علوم روانی دارند، به بررسی شناسه‌ها، شاخص‌ها، تاکتیک‌ها و تکنیک‌های علوم‌شناختی در حوزه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و رسانه می‌پردازد. این برنامه دوشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها ساعت ۱۶: ۰۰ به مدت ۶۰ دقیقه روی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳. ۵ مگاهرتز به تهیه‌کنندگی نوشین رهگذر، سردبیری علیرضا داودی، اجرای کارشناسی معصومه نصیری، گویندگی سعید بارانی و هماهنگی مهدی تاجیک تقدیم مخاطبان فرهیخته رادیو گفت‌وگو می‌شود.
شبکه گفت‌وگو را علاوه بر امواج رادیو می‌توانید از طریق گیرنده‌های دیجیتالی، رادیو نما، اپلیکیشن ایران صدا و آدرس اینترنتی radiogoftogoo. ir نیز دریافت کنید. همچنین علاقه‌مندان می‌توانند از طریق شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیام‌رسان‌های مجازی و سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ با این برنامه و دیگر برنامه‌های رادیو گفت‌وگو در ارتباط باشند.
انتهای پیام/۱۳۰۱
تمام حقوق برای مجله خبری تپور محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.