شنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۴
تولید پیله‌تر کرم ابریشم در ایران با کاهش ۱۵ درصدی نسبت به سال گذشته به حدود ۱۳۶۰ تن رسیده است؛ روندی که نتیجه مستقیم خشکسالی، کاهش کیفیت برگ توت و بی‌انگیزگی نوغانداران به‌دلیل ضعف حمایت‌های اقتصادی دانسته می‌شود.به گزارش مجله خبری تپور؛ فصل برداشت پیله‌تر کرم ابریشم در کشور رو به پایان است و طبق اعلام حبیب‌اله رضادوست، رئیس مرکز توسعه نوغانداری کشور، عملیات جمع‌آوری محصول در اغلب مناطق به پایان رسیده و تا نیمه تیرماه نیز به‌طور کامل خاتمه می‌یابد. با این حال، میزان برداشت نهایی این محصول در سال زراعی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ در مجموع تنها حدود ۱۳۶۰ تن اعلام شده است که در مقایسه با سال گذشته، کاهش ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد.
این کاهش چشمگیر در شرایطی رخ داده که نوغانداری یکی از معدود فعالیت‌های کشاورزی با سابقه بومی، اشتغال‌زا و با قابلیت صادرات بالا در کشور محسوب می‌شود. با این حال، نبود برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت اقلیم، ضعف سیاست‌های حمایتی و اقتصادی، و رها شدن نوغانداران در بازار ناپایدار، این صنعت سنتی را در مسیر نزولی قرار داده است.
گیلان در صدر تولید، خراسان رضوی پیشتاز فرآوری
طبق داده‌های مرکز توسعه نوغانداری، استان گیلان با تولید حدود ۵۲۰ تن پیله‌تر همچنان مقام نخست تولید کشور را دارد و یک‌سوم از توزیع تخم نوغان نیز در همین استان انجام شده است. پس از گیلان، خراسان رضوی با ۳۷۵ تن و خراسان شمالی با ۳۲۰ تن در جایگاه‌های دوم و سوم قرار دارند. استان‌های گلستان و مازندران نیز در رده‌های بعدی جدول تولید قرار گرفته‌اند.
در عین حال، رضادوست با اشاره به نقش محوری خراسان رضوی در مرحله فرآوری میگوید: «به‌دلیل وجود تعداد قابل‌توجهی کارگاه‌های خانگی ابریشم‌کشی، خراسان رضوی در تولید نخ ابریشم رتبه اول کشور را داراست.» این ظرفیت می‌تواند با سرمایه‌گذاری هدفمند و آموزش نیروی کار، سهم فرآوری داخلی را افزایش داده و وابستگی کشور به واردات را کاهش دهد.
نوغانداری در تنگنای اقلیمی و اقتصادی
کاهش تولید امسال را نمی‌توان صرفاً به تغییرات اقلیمی محدود کرد. کارشناسان حوزه کشاورزی بر این باورند که در کنار خشکسالی و افت کیفیت برگ توت، عوامل اقتصادی مانند نبود بیمه تخصصی، تأخیر در پرداخت یارانه‌ها، بی‌ثباتی بازار فروش و هزینه‌های بالا نیز باعث شده بسیاری از نوغانداران از ادامه فعالیت صرف‌نظر کنند.
محمدرضا رمضانی، نوغاندار باسابقه‌ای از صومعه‌سرا، میگوید: «دیگر مثل قبل نیست. کرم ابریشم با برگ توت خوب و پیگیری شبانه‌روزی زنده می‌ماند. ما دل‌مان با کاره، ولی وقتی نه قیمت تضمینی مناسب نیست و بیمه‌ای هم در کار نبست، چرا باید ادامه بدیم؟» این تجربه تلخ تنها مربوط به گیلان نیست و در بسیاری از روستاهای خراسان و گلستان هم تکرار می‌شود.
تولید داخلی، تنها نیمی از نیاز صنایع را پوشش می‌دهد
رضادوست در ادامه به آمار مهمی اشاره کرد که نشان‌دهنده وابستگی نگران‌کننده صنعت ابریشم ایران به واردات است. وی گفته است: «تولید پیله‌تر در حال حاضر تنها حدود ۵۰ درصد از نیاز صنایع فرش و منسوجات ابریشمی کشور را تأمین می‌کند. بقیه از طریق واردات نخ خام و پیله خشک از کشورهای چین، ازبکستان و دیگر تأمین می‌شود.»این در حالی است که به باور نادر کاظمی، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد کشاورزی، ایران با توجه به پیشینه نوغانداری، اقلیم متنوع و زیرساخت‌های موجود، می‌تواند با یک برنامه‌ریزی منسجم، نه‌تنها نیاز داخل را تأمین، بلکه صادرکننده نخ ابریشم نیز باشد.به گفته این فعال اقتصادی و کشاورزی، زنجیره نوغانداری اگر از تولید تخم تا فرآوری و فروش جهانی مدیریت شود، یک مزیت اقتصادی پایدار خواهد شد.
کارشناسان و فعالان حوزه نوغانداری، برای احیای این صنعت راهبردی، راهکارهایی چون راه‌اندازی بیمه تخصصی برای نوغانداران، تضمین خرید محصول، یارانه برگ توت و تخم نوغان، تسهیلات کم‌بهره برای فرآوری و بسته‌بندی و برند‌سازی نخ ابریشم ایرانی را پیشنهاد می‌کنند. همچنین آموزش نسل جدید روستایی و حمایت از کارگاه‌های خانوادگی می‌تواند موتور احیای این زنجیره فراموش‌شده باشد.با وجود همه مشکلات، نوغانداری هنوز در بسیاری از نقاط کشور زنده است و اگر سیاست‌ها اصلاح شود، می‌توان امیدوار بود که سال‌های آینده، نه کاهش بلکه جهش تولید را در این صنعت شاهد باشیم.
انتهای خبر/۱۳۰۴
تمام حقوق برای مجله خبری تپور محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.