یکشنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۴
مخالفت آمریکا با غنی‌سازی ایران، فراتر از دغدغه‌های امنیتی‌ست؛ ظهور ایران به‌عنوان قدرت اقتصادی به خاطر ترکیب ذخایر عظیم نفت و گازش با فناوری هسته‌ای، بازی قدرت در جهان انرژی را دگرگون می‌کند.
به گزارش مجله خبری تپور؛ مخالفت آمریکا با برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران، همواره در سطح رسانه‌ها و محافل دیپلماتیک، با دلایلی چون جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای توجیه شده است اما بررسی دقیق‌تر تحولات بین‌المللی و تحلیل‌های اندیشکده‌های معتبر جهانی نشان می‌دهد که این مخالفت، فقط محدود به دغدغه‌های امنیتی و نظامی نیست. بلکه بُعدی ژرف‌تر و اقتصادی-ژئوپلیتیکی در پس این تقابل نهفته است؛ نگرانی از افزایش قدرت ایران در بازار جهانی انرژی، که می‌تواند توازن سنتی قدرت در حوزه انرژی را دگرگون کند.
بازیگر مستقل و قدرتمند در معاملات جهانی انرژی
ایران با در اختیار داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی و چهارمین ذخایر نفت خام جهان، همواره یکی از کشورهای استراتژیک در معادلات انرژی جهانی محسوب می‌شود. توسعه دستیابی به فناوری غنی‌سازی اورانیوم و توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای، به این کشور امکان می‌دهد تا بخشی از نیاز داخلی خود به برق را از طریق انرژی هسته‌ای تامین کرده و در نتیجه مصرف داخلی گاز طبیعی را کاهش دهد.آزاد شدن این منابع گازی، ظرفیت صادرات ایران را افزایش می‌دهد و می‌تواند درآمدهای ارزی کشور را به‌طور چشم‌گیری بالا ببرد. این تحولات به‌طور مستقیم نفوذ اقتصادی و سیاسی ایران را در منطقه خاورمیانه و فراتر از آن تقویت می‌کند؛ مسئله‌ای که به مذاق واشنگتن خوش نمی‌آید.
چالش برتری انرژی‌محور آمریکا و متحدانش
در حال حاضر، آمریکا و متحدانی چون عربستان سعودی از طریق کنترل عرضه و قیمت نفت، ابزارهای تاثیرگذاری در سیاست بین‌الملل در اختیار دارند. در صورتی که ایران بتواند ظرفیت صادرات انرژی خود را افزایش دهد و با قیمت‌گذاری مستقل یا ارائه تخفیف به مشتریان آسیایی مانند چین و هند وارد رقابت شود، می‌تواند بازار را مختل کرده و نظم موجود را به چالش بکشد. از سوی دیگر، این فرآیند به کاهش وابستگی انرژی کشورهای اروپایی و آسیایی به منابع غربی منجر می‌شود که این نیز نفوذ ژئوپلیتیکی آمریکا را در مناطق کلیدی کاهش می‌دهد.
توان هسته‌ای؛ سکویی برای نفوذ ژئوپلیتیک
توانمندی هسته‌ای حتی در حوزه غیرنظامی، فقط ابزاری برای تولید برق نیست، بلکه یک اهرم مهم در دیپلماسی بین‌المللی به شمار می‌رود. کشوری که توانایی تولید سوخت هسته‌ای را داشته باشد، در مذاکرات منطقه‌ای و جهانی دست برتر پیدا می‌کند. آمریکا نمی‌خواهد ایران به جایگاهی مشابه روسیه در بازار انرژی اروپا و آسیا دست یابد؛ جایگاهی که می‌تواند به پشتوانه ذخایر انرژی و فناوری هسته‌ای، قواعد بازی را بازتعریف کند و توازن جهانی را بر پایه سیاست‌های مستقل و بعضا ضدغربی شکل دهد.
اندیشکده‌های بین‌المللی؛ ایران هسته‌ای پرنفوذتر می‌شود
در گزارش سال ۲۰۲۳ مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) به‌صراحت آمده است که «توانمندی‌های هسته‌ای ایران، اهرم ژئوپلیتیکی این کشور در بازار انرژی را تقویت می‌کند و سلطه آمریکا بر دیپلماسی نفت و صادرات فناوری هسته‌ای را به چالش می‌کشد». همچنین اندیشکده‌هایی چون Brookings Institution و Chatham House نیز در تحلیل‌های خود تاکید دارند که برنامه هسته‌ای ایران، نه‌فقط بُعدی تکنولوژیک، بلکه کارکردی ژئوپلیتیکی دارد و می‌تواند به‌عنوان ابزار فشار در مناسبات بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد.
ابعاد نظامی-اقتصادی رقابت با ایران
در گزارش «رقابت استراتژیک با ایران: بُعد نظامی» CSIS هم به‌روشنی اشاره شده که توان فنی و هسته‌ای ایران، علاوه بر بُعد بازدارندگی نظامی، در خدمت تقویت جایگاه این کشور در معادلات انرژی نیز هست. به‌ویژه آنکه، این توانمندی‌ها می‌توانند سلطه سنتی آمریکا در حوزه دیپلماسی انرژی و فناوری هسته‌ای را در معرض تضعیف قرار دهند؛ پدیده‌ای که واشنگتن به‌شدت از آن هراس دارد.مطالعات جدید اندیشکده‌هایی چون RAND Corporation و مؤسسه امنیت جهانی انرژی (GESI) نیز بر این نکته تاکید دارند که افزایش ظرفیت ایران در تولید و صادرات انرژی، در کنار فناوری هسته‌ای، می‌تواند مسیر تعاملات بین‌المللی انرژی را از مدار غربی خارج کند.آنها هشدار داده‌اند که اگر ایران بتواند به‌عنوان یک صادرکننده کلیدی انرژی در آسیا و اروپا تثبیت شود، آمریکا دیگر قادر نخواهد بود سیاست‌های جهانی انرژی را به‌تنهایی هدایت کند.
انرژی؛ هسته سخت منازعه
برخلاف تصور رایج، مخالفت آمریکا با غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران، صرفا در چارچوب دغدغه‌های امنیتی یا نگرانی از ساخت سلاح هسته‌ای نیست. در پس این مخالفت، نگرانی ژرف‌تری نهفته است؛ نگرانی از آنکه ایران با ترکیب ذخایر عظیم انرژی و فناوری هسته‌ای، به یک قدرت ژئوپلیتیکی جدید در بازار جهانی انرژی بدل شود.
چنین تحولی نه‌تنها نفوذ سیاسی آمریکا را کاهش می‌دهد، بلکه سلطه سنتی این کشور و متحدانش بر ساختارهای انرژی جهانی را نیز با تهدیدی جدی روبرو می‌سازد. به همین دلیل، غنی‌سازی اورانیوم در ایران برای واشنگتن، مسأله‌ای فراتر از امنیت، و در اصل مسأله‌ای راهبردی در قلب رقابت قدرت‌هاست.
انتهای خبر/۱۳۰۴
تمام حقوق برای مجله خبری تپور محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.